επικαιρότητα

Με πρώτο να είναι το μέλημα της προστασίας της ανθρώπινης ζωής και της ανακούφισης των πληγέντων, έπεται, για την κυβέρνηση, η διαδικασία για την ενεργοποίηση του πλαισίου για τις πρώτες αποζημιώσεις, αλλά και της αποτίμησης της όλης εικόνας από τις καταστροφές σε δίκτυα, υποδομές και παραγωγικό ιστό. Μια πρώτη πρόχειρη, πάντως, εικόνα, παραπέμπει σε διαστάσεις βιβλικής καταστροφής σε οδικά δίκτυα, σε γέφυρες, φράγματα, λιμάνια, εργοστάσια και στις καλλιέργειες, κάτι που βέβαια οδηγεί αναπόφευκτα στην μεγάλη αγωνία της αποκατάστασης και της εξασφάλισης των αναγκαίων πόρων.

Πάντως, συνολική στάθμιση αναμένεται να υπάρξει μετά και την ολοκληρωμένη καταγραφή των ζημιών, που, βέβαια, θα δώσει και το ύψος των αναγκαίων αποζημιώσεων αλλά και αποκαταστάσεων. “Θα κάνουμε καταγραφή, εκεί βασικό ρόλο έχει ο ΕΛΓΑ, με τον επικεφαλής του ΕΛΓΑ, κ. Λυκουρέτζο. Από την ΕΕ υπάρχει το Ταμείο Ανάκαμψης, που υπάρχουν κατανεμημένοι πόροι. Υπάρχει το Ταμείο Αλληλεγγύης για τις φυσικές καταστροφές που δεν φημίζεται για την γενναιοδωρία του και υπάρχει και το ΕΣΠΑ. Ειδικά για το ΕΣΠΑ, μπορεί να γίνουν εσωτερικές ανακατανομές πόρων σε συνεννόηση μ την Ευρωπαϊκή Επιτροπή” ανέφερε μιλώντας την Πέμπτη στο MEGA ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης.

Διαθέσιμοι πόροι

Ήδη, πάντως, στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είναι σε ετοιμότητα, ώστε με την εκτόνωση της ακραίας κατάστασης, στο πεδίο, να προχωρήσουν οι διαδικασίες καταγραφών, να γίνει ο σχεδιασμός για τα απαιτούμενα κονδύλια και για την άμεση ενίσχυση των πληγέντων και τις ανατάξεις των υποδομών. Πέρα από την όποια αρωγή από την ΕΕ, που πρέπει να θεωρείται δεδομένη, αναμένεται να ανακατανεμηθούν κονδύλια από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, που ήδη προβλέπει 300 εκ ευρώ ως κρατική αρωγή. Αναπόφευκτα, με βάση τις πρώτες εκτιμήσεις θα κατατεθεί συμπληρωματικός προϋπολογισμός ώστε να καλυφθούν έκτακτες δαπάνες. Με βάση τον τρέχοντα προϋπολογισμό υπάρχει αποθεματικό ύψους 1 δισεκ. ευρώ για την κάλυψη των ζημιών από φυσικές καταστροφές, όμως είναι προφανές ότι η πραγματικότητα έχει ξεπεράσει τον αρχικό αυτό σχεδιασμό.

Άθροισμα με τις πυρκαγιές

Πάντως, δεδομένα από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών, μόνο από τις πυρκαγιές, με  το κόστος για την χώρα μας ανέρχεται σε 1,66 δισ. Ευρώ. Υπενθυμίζεται, ότι στην περίπτωση των καταστροφών από τον Ιανό το 2020 δόθηκε από το κράτος μόνο για αποζημιώσεις περίπου 1 δισεκ. ευρώ.

Το μέτρο του Ιανού

Πάντως, όπως φαίνεται η ένταση των φαινομένων αυτών των ημερών ήταν πολλαπλάσια από τα τότε, κάτι που ανεβάζει στα ύψη τις όποιες εκτιμήσεις για φέτος.

“Η χώρα μας είναι στην περιοχή της υφηλίου με τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα, με το μεγαλύτερο κίνδυνο όσον αφορά τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης”, είχε πει στις 12/1/23 στην εκπομπή «Συνδέσεις» ο Υφυπουργός στον Πρωθυπουργό, Αρμόδιος για Θέματα Κρατικής Αρωγής και Αποκατάστασης από Φυσικές Καταστροφές, Χρήστος Τριαντόπουλος, δίνοντας τα νούμερα που αποτυπώνουν πόσο κόστισε η αποκατάσταση και ποια ποσά μένει να δοθούν

’Εχουμε ξεπεράσει τα 26 εκατομμύρια το 2022”, είπε ο Χρήστος Τριαντόπουλος, ενώ αναφέρθηκε και στον “περιοριστικό αλγόριθμο” που δεν επιτρέπει γενναία στήριξη από το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πώς εξελίχθηκε η ετήσια δαπάνη τα τελευταία χρόνια

Πάρα πολύ μεγάλο μέρος όλων αυτών των πόρων είναι εθνικοί πόροι, όχι ευρωπαϊκοί,  κυρίως από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων αλλά και μέσα από τον προϋπολογισμό και περιλαμβάνονται τόσο αποζημιώσεις στήριξης για αποκαταστάσεις και βελτιώσεις υποδομών όσο και αποζημιώσεις στους αγρότες, είπε ο κ. Τριαντόπουλος.

Το 2021 δόθηκαν τα περισσότερα

Την περίοδο 2015 – 2018 το συνολικό κόστος ήταν στα 1,4 δισεκατομμύρια, ενώ από το 2019 ως το 2022 ανήλθε στα  3,4 δισεκατομμύρια. Το ’21 ήταν μια χρονιά αρκετά δύσκολη, ως συνέχεια των φυσικών καταστροφών του 2020

Οι τέσσερις μεγαλύτερες  φυσικές καταστροφές της τελευταίας τριετίας

Ο μεσογειακός κυκλώνας Ιανός το 2020 επηρέασε και τη Θεσσαλία, Επηρέασε την Κεντρική Ελλάδα, τα Ιόνια και το κόστος έχει ξεπεράσει τα 700 εκατομμύρια, ενώ από το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης πήραμε λιγότερο από 22 εκατομμύρια.  Όλα τα υπόλοιπα είναι εθνικοί πόροι, είπε ο Χρήστος Τριαντόπουλος και επανέλαβε ότι «θα έπρεπε να υπάρχει μεγαλύτερη ενίσχυση από το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το 2021 -2022 όταν ενεργοποιήθηκε η πλατφόρμα arogi.gov.gr/μετά τις πυρκαγιές δόθηκαν 119 εκατομμύρια.( τα 87 εκατομμύρια το 2021)

Σχετικά με την αρωγή σε επιχειρήσεις, τα ποσά υπερβαίνουν τα 26 εκατομμύρια ευρώ το 2022, ενώ το 2016- 2017 δεν ξεπερνούσαν το μισό εκατομμύριο, όπως τόνισε ο κ. Τριαντόπουλος.

Πρόκειται για πόρους του υπουργείου Οικονομικών που δίνονται στις επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα η διαδικασία μετρά 5.000 διεκπεραιωμένους φακέλους , ενώ τα προηγούμενα χρόνια δεν ξεπερνούσαν τους 200 κάθε έτος, σημαίνει και τεράστιο όγκο της δουλειάς για τις υπηρεσίες του υπουργείου.

Οι ασφαλίσεις για τον Ιανό

Σημειώνεται, ότι με βάση έρευνα της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, μεταξύ των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων - μελών της σχετικά με την πρώτη εκτίμηση των  πληγών από τα ακραία καιρικά φαινόμενα (Κυκλώνας Ιανός: βροχοπτώσεις - πλημμύρες - ανεμοστρόβιλος) που επικράτησαν στην Ελλάδα την περίοδο 18 - 19 Σεπτεμβρίου 2020 (με ιδιαίτερη ένταση στα νησιά του Ιονίου και στη Θεσσαλία), υπήρξαν,  2.453 ζημιές, το ύψος των οποίων εκτιμάται συνολικά σε 30,9 εκατ. €. Από αυτές, 1.400 ζημιές αφορούσαν τις ασφαλίσεις περιουσίας (εκτίμηση αποζημιώσεων 26,45 εκατ. €), 1.027 ζημιές τις ασφαλίσεις αυτοκινήτων (εκτίμηση 3,29 εκατ. €) και 26 ζημιές τις ασφαλίσεις σκαφών (εκτίμηση 1,19 εκατ. €).

Στόχος της έρευνας ήταν η καταγραφή της πρώτης εκτίμησης των ζημιών (σε πλήθος και σε ποσό) των ασφαλίσεων περιουσίας, αυτοκινήτων και θαλασσίων σκαφών, που είχαν αναγγελθεί στις Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις – μέλη, εξ’ αιτίας του συγκεκριμένου περιστατικού. Ειδικότερα, η έρευνα περιέλαβε τον γεωγραφικό προσδιορισμό των ασφαλισμένων κινδύνων και των ζημιών (σε επίπεδο πόλης ή περιοχής) με την χρήση του ταχυδρομικού κώδικα του ασφαλισμένου ακινήτου ή του τόπου ζημιάς (για αυτοκίνητο ή θαλάσσιο σκάφος).

Ζημιές καταγράφηκαν επίσης σε εγκαταστάσεις τεχνικών έργων καθώς και σε φωτοβολταϊκά πάρκα. Στην έρευνα συμμετείχαν με τις απαντήσεις τους 25 Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις - μέλη της ΕΑΕΕ, οι οποίες εκτιμάται ότι αθροίζουν το 95,6% της παραγωγής των ασφαλίσεων περιουσίας.

Οι συμμετέχουσες στην έρευνα Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις δήλωσαν ζημιές σε ακίνητα όλων των κατηγοριών (κατοικίες, εμπορικές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις, τεχνικά έργα, φωτοβολταϊκά πάρκα) των οποίων η συνολική ασφαλισμένη αξία ήταν 2,7 δισ. €. Περισσότερο, τότε, επλήγησαν τα ακίνητα που βρίσκονταν στην ΠΕ Κεφαλληνίας (ασφαλισμένη αξία 554 εκατ. €) και στην ΠΕ Καρδίτσας (ασφαλισμένη αξία 346 εκατ. €).

Είναι πάντως ξεκάθαρο, ότι το βάρος στο ΑΕΠ αλλά και στα δημοσιονομικά είναι μεγάλο. Καθώς μάλιστα, μπαίνει και πάλι ο “δημοσιονομικός κορσές” με τις “ντιρεκτίβες” της ΕΕ για “μάζεμα” δαπανών, τα νέα βάρη, που θέτουν οι καταστροφές στον υπολογισμό του πλεονάσματος ή του ελλείμματος, προβληματίζουν έντονα.

Η παραγωγή

Επίσης αναμένεται να φανεί και το πόσο θα επηρεαστεί η παραγωγή της χώρας, καθώς η Θεσσαλία είναι σημείο αιχμής για σειρά καλλιεργειών, κάτι που βέβαια φέρνει και “πονοκέφαλο” και στο μέτωπο της ακρίβειας. Σημειώνεται ότι η περιφέρεια αυτή έχει το 12% των γεωργικών εκτάσεων της Ελλάδας, χαρακτηρισμένη και ως "σιτοβολώνας" της Ελλάδας. Συγκεκριμένα διαθέτει: 

Σε σιτηρά, (κύρια σκληρό σιτάρι και κριθάρι) το 18% των εκτάσεων. 

Σε ζαχαρότευτλα το 15,6% εκτάσεων.

Σε φρούτα- λαχανικά το 9,5% εκτάσεων.

Να σημειωθεί ότι στις περιοχές αυτές υπάρχει σχεδόν οι μισή παραγωγή σε μήλα, αχλάδια, που μάλιστα τώρα είναι η περίοδος συγκομιδής, αλλά  και το ⅓ περίπου της παραγωγής σε φακές, όσπρια, σκληρό σιτάρι αλλά και μεγάλες καλλιέργειες σε κριθάρι. Παράλληλα, στη Θεσσαλία, με βάση πάντα την ΕΛΣΤΑΤ, είναι το 10% περίπου του ζωικού κεφαλαίου (πρόβατα, βοοειδή, χοιρινά, πουλερικά).