επικαιρότητα

Αρχής γενομένης από τα αυθαίρετα, το σχέδιο νόμου, ορίζει τον οδικό χάρτη των κατεδαφίσεων, δίνοντας απόλυτη προτεραιότητα στο σύνολο των νέων αυθαίρετων κατασκευών που ανεγέρθηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου 2024, σε όσα κατασκευάστηκαν μετά την 28η Ιουλίου 2011 αλλά και όσα επιχείρησαν να νομιμοποιηθούν με ψευδείς δηλώσεις.

Ο νόμος προβλέπει αντίστοιχα ότι θα κατεδαφίζεται αριθμός αυθαιρέτων κατ’ ελάχιστον ίσος με τον αριθμό των οριστικών πρωτοκόλλων κατεδάφισης του 2022, κατά 50% με κριτήρια χρονικής προτεραιότητας και κατά 50% με κριτήρια περιβαλλοντικά και χωροταξικά, τα οποία θα εξειδικεύονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Κατά παρέκκλιση των ανωτέρω, δύναται να προτεραιοποιούνται και περιπτώσεις αυθαίρετων κατασκευών, οι οποίες κρίνεται ότι συνεπάγονται σημαντική περιβαλλοντική όχληση. Στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών εγγράφεται υποχρεωτικώς το απαραίτητο κονδύλι για τις κατεδαφίσεις όλων των αυθαιρέτων κατασκευών των δύο προηγούμενων ετών, από το τρέχον έτος κατ’ ελάχιστον.

Σε πρώτη φάση, δημιουργείται μια νέα ηλεκτρονική πλατφόρμα για τον εντοπισμό αυθαιρέτων που θα λειτουργήσει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), η οποία θα αξιοποιεί την χρήση δορυφορικών εικόνων και μη επανδρωμένων σκαφών (drones).

Πρόκειται για ένα υποσύστημα περιοδικής χαρτογράφησης και εντοπισμού κάθε νέου κτίσματος εντός και εκτός σχεδίου πόλεως, με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος, τον αποτελεσματικότερο έλεγχο και την καταστολή των αυθαιρέτων.

Τα ηνία των ελέγχων αναλαμβάνει το ΥΠΕΝ μέσω των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, οι οποίοι θα συγκροτούν και τα ειδικά κλιμάκια ελέγχου και αυτοψίας, αποτελούμενα από τουλάχιστον δύο άτομα, ενώ οι έλεγχοι θα μπορούν να διεξάγονται και από ιδιώτες ελεγκτές δόμησης του ειδικού μητρώου που τηρείται στο ΥΠΕΝ. Το έργο των κατεδαφίσεων περνά στα υπουργεία Περιβάλλοντος ή Υποδομών μέσω σύναψης προγραμματικών συμβάσεων. Στη νέα ψηφιακή πλατφόρμα θα καταχωρίζονται πολεοδομικές παρανομίες, οι οποίες θα προκύπτουν έπειτα από καταγγελίες πολιτών. Η υποβολή καταγγελίας για αυθαίρετα στο ηλεκτρονικό σύστημα θα γίνεται με την καταβολή παραβόλου 200 ευρώ (από 300 ευρώ που προέβλεπε το draft του πολυνομοσχεδίου). Το ποσό θα επιστρέφεται στον καταγγέλλοντα εάν το «κάρφωμα» επαληθευθεί από τους ελεγκτές δόμησης. Αντίστοιχα, τα έσοδα που θα εισπράττονται θα διατίθενται για την καταβολή των αποζημιώσεων και για τα έξοδα των ελεγκτών δόμησης που θα διεξάγουν τους ελέγχους.

Οι καταγγελίες θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά από τον ενδιαφερόμενο, τον πληρεξούσιο δικηγόρο του ή από εξουσιοδοτούμενο μηχανικό κάνοντας χρήση ενός σχετικού τυποποιημένου εντύπου καταγγελίας.

Σε περίπτωση απόρριψης της καταγγελίας, αρχειοθέτησής της, ή παραίτησης του ενδιαφερομένου, το παράβολο θα καταπίπτει υπέρ του Πράσινου Ταμείου.

Στις βασικές ρυθμίσεις σε ότι αφορά θέματα δασών και πολεοδομίας περιλαμβάνεται:

Μεταβίβαση των πολυδιασπασμένων αρμοδιοτήτων για τα νερά της Θεσσαλίας που ανήκαν σε πολλαπλούς φορείς (Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αποκεντρωμένη διοίκηση, περιφέρεια και δεκάδες οργανισμοί εγγείων βελτιώσεων, εκ των οποίων πολλοί είχαν προβληματική λειτουργία), σε έναν ισχυρό και ευέλικτο οργανισμό, τον «Οργανισμό Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας Ανώνυμη Εταιρεία», που θα αναλάβει να επιλύσει το μεγάλο πρόβλημα της διαχείρισης των υδάτων στη Θεσσαλία (στρατηγικός σχεδιασμός, άρδευση, έγγειες βελτιώσεις και αντιπλημμυρικά). Αναλαμβάνει, δηλαδή, εκπόνηση και παρακολούθηση εφαρμογής Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών και Σχεδίων Διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας, εκπόνηση masterplan έργων Αντιπλημμυρικής Προστασίας, σχεδιασμό, κατασκευή και συντήρηση αντιπλημμυρικών έργων (πλην των στρατηγικών που εκτελεί το Υπουργείο Υποδομών), κατασκευή, έλεγχο, συντήρηση και διοίκηση εγγειοβελτιωτικών έργων και δικτύου άρδευσης, με καθολική διαδοχή των αντίστοιχων Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων, κ.ά.

Η δυνατότητα μεταβίβασης της ευθύνης για τα όμβρια ύδατα (φρεάτια και αγωγοί), δηλαδή των μελετών και κατασκευών δικτύων, επιδιορθώσεων, καθαρισμού, συντήρησης και λειτουργίας τους, που σήμερα βρίσκεται υπό τη διαχείριση επί μέρους δήμων, στην ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘΕΥΑΠΣ +0,30% στις αντίστοιχες περιοχές ευθύνης της καθεμίας, ώστε να λειτουργούν ως ένα ενιαίο δίκτυο με υψηλές προδιαγραφές λειτουργίας και με δυνατότητα σχεδιασμού στο μέλλον ενεργητικής διαχείρισης των πλημμυρικών φαινομένων στα δύο μεγάλα μητροπολιτικά κέντρα της χώρας.

Η μεγάλη μεταρρύθμιση στη διαχείριση των δασών. Στόχος είναι να ξεκινήσει η ενεργητική διαχείριση των ελληνικών δασών και προπαντός εκείνων των δασικών οικοσυστημάτων στη νότια Ελλάδα, περιοχή περισσότερο ευάλωτη στην κλιματική κρίση, που είναι εδώ και πολλές δεκαετίες χωρίς καμία διαχείριση. Και αυτό, ώστε να αρχίσουν να απομακρύνονται οι τεράστιες ποσότητες εύφλεκτης υπερβάλλουσας βιομάζας που έχει συσσωρευτεί σε αυτά, με ταυτόχρονη ανάπτυξη της οικονομίας του δάσους. Για το σκοπό αυτό καθιερώνεται η επιδότηση της απομάκρυνσης της βιομάζας, με ταυτόχρονη θεσμοθέτηση Υβριδικών Σχημάτων συνεργασίας δασικών συνεταιρισμών και ιδιωτικών επιχειρήσεων που μεταποιούν βιομάζα (για παραγωγή προϊόντων ξύλου, πέλετ, ενέργειας κ.λπ.), που υπό την επίβλεψη της δασικής υπηρεσίας θα αναλάβουν να εφαρμόσουν σύγχρονες, διαχειριστικές μελέτες που καθιστούν τα δάση παραγωγικά προφυλάσσοντάς τα ταυτόχρονα -κατά το δυνατόν- από τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.

Η δυνατότητα άμεσης μαζικής κινητοποίησης δασεργατών και των μηχανημάτων τους, σε οποιοδήποτε σημείο της χώρας, με τη δημιουργία συστήματος ενεργοποίησης των Δασικών Συνεταιρισμών Εργασίας σε περίπτωση μεγάλων δασικών πυρκαγιών (megafires), για τη δημιουργία μεγάλων αντιπυρικών ζωνών, που ενισχύουν, καταλυτικά, το έργο της πυροσβεστικής, όταν οι πυρκαγιές αποκτούν ανεξέλεγκτες διαστάσεις και έχουν μεγάλα μέτωπα και πολυήμερη διάρκεια.

Η ριζική μεταρρύθμιση του συστήματος παρακολούθησης του δομημένου περιβάλλοντος, του εντοπισμού και της κατεδάφισης των αυθαίρετων κατασκευών, με στόχο την εξάλειψη και την κατεδάφιση κάθε νέας, αυθαίρετης δόμησης. Για το σκοπό αυτό μεταβιβάζονται οι αρμοδιότητες για τον εντοπισμό της αυθαίρετης δόμησης σε ισχυρή κεντρική υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που με τη βοήθεια μεγάλης επένδυσης στη σύγχρονη τεχνολογία (drones, δορυφορικές λήψεις, αεροφωτογραφίες, σύνδεση της με την εφαρμογή e-adeies και ενός συστήματος αυτόματου εντοπισμού κάθε νέου αυθαίρετου κτίσματος), θα επιτρέπει στην ταχύτατη καταγραφή, τον έλεγχο και την κατεδάφιση κάθε νέου αυθαίρετου κτίσματος. Επίσης, με την μεταρρύθμιση αυτή, γίνεται για πρώτη φορά προτεραιοποίηση των κατεδαφίσεων και προτάσσονται όλα τα νέα αυθαίρετα κτίσματα, καθώς και σημαντικός αριθμός παλαιότερων αυθαίρετων που επιλέγονται με πολεοδομικά, χωροταξικά και περιβαλλοντικά κριτήρια.

Θεσμοθετείται Εθνική Στρατηγική Αστικής Ανθεκτικότητας, Στρατηγικά Σχέδια και Σχέδια Δράσης για τους ΟΤΑ με στόχο τη διάγνωση και αντιμετώπιση των προκλήσεων στην ανθεκτικότητα των πόλεων, που συνεπάγεται η κλιματική κρίση και οι άλλες προκλήσεις της σύγχρονης εποχής (γερασμένο οικιστικό απόθεμα, ενεργειακή ανεπάρκεια, προβληματική κοινωνική συνοχή κ.ά.).