επικαιρότητα

Ο νέος μηχανισμός δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της πρόσφατα εγκριθείσας δέσμης μέτρων για τα απανθρακοποιημένα αέρια και το υδρογόνο, και αποσκοπεί στην επιτάχυνση των επενδύσεων, παρέχοντας σαφέστερη εικόνα της κατάστασης της αγοράς τόσο των αγοραστών όσο και των προμηθευτών και διευκολύνοντας τις μεταξύ τους επαφές. Θα ισχύει για πέντε έτη και θα αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου.

Ο πιλοτικός μηχανισμός υδρογόνου θα συλλέγει, θα επεξεργάζεται και θα παρέχει πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τη ζήτηση και την προσφορά ανανεώσιμου υδρογόνου, υδρογόνου χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και παραγώγων, επιτρέποντας στους Ευρωπαίους αγοραστές να επικοινωνούν τόσο με Ευρωπαίους όσο και με ξένους προμηθευτές. Θα συλλέγει και θα επεξεργάζεται δεδομένα της αγοράς σχετικά με την ανάπτυξη των ροών και των τιμών του υδρογόνου.

Σήμερα ξεκίνησε διαδικασία σύναψης συμβάσεων για την εξεύρεση παρόχου υπηρεσιών για την ανάπτυξη πλατφόρμας ΤΠ για τη λειτουργία του πιλοτικού μηχανισμού. Η Επιτροπή σχεδιάζει να υπογράψει σύμβαση έως το τέλος του τρέχοντος έτους, ώστε να μπορέσει να αρχίσει να λειτουργεί έως τα μέσα του 2025.

Στην Ευρώπη οι πρώτες ηλεκτρολυτικές κυψέλες μεγάλης κλίμακας βρίσκονται ήδη υπό κατασκευή και έχουν υπογραφεί οι πρώτες συμφωνίες αγοράς. Η βελτίωση της προβολής της ζήτησης μεταξύ προμηθευτών και καταναλωτών θα συμβάλει στην επιτάχυνση των τελικών επενδυτικών αποφάσεων στην Ευρώπη και θα συμβάλει στην εξασφάλιση συμφωνιών αγοράς.

Το υδρογόνο θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας, στη σταδιακή κατάργηση των ρωσικών ορυκτών καυσίμων και στη στήριξη της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.

Ο πιλοτικός μηχανισμός υδρογόνου αποτελεί μέρος των εν εξελίξει εργασιών της Επιτροπής για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής πλατφόρμας πολλαπλών προϊόντων για την από κοινού αγορά στρατηγικών βασικών προϊόντων, η οποία, στο μέλλον, θα μπορούσε να καλύπτει βασικά προϊόντα, όπως οι πρώτες ύλες στρατηγικής σημασίας.

Ιστορικό

Η ΕΕ έχει θεσπίσει ένα ολοκληρωμένο και ολοκληρωμένο κανονιστικό πλαίσιο για τη στήριξη της ανάπτυξης μιας πλήρως λειτουργικής αγοράς υδρογόνου έως το 2030. Η δέσμη μέτρων για τα απανθρακοποιημένα αέρια και το υδρογόνο καθορίζει σαφείς κανόνες της αγοράς, παρέχοντας ασφάλεια δικαίου και μακροπρόθεσμη προβολή στους επενδυτές σε ολόκληρη την αξιακή αλυσίδα υδρογόνου. Από την πλευρά της ζήτησης, η αναθεωρημένη οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εισήγαγε στόχους για το ανανεώσιμο υδρογόνο στους τομείς της βιομηχανίας και των μεταφορών. Η ΕΕ έχει επίσης θεσπίσει κανόνες για τον ορισμό του ανανεώσιμου υδρογόνου και του τρόπου με τον οποίο μπορεί να προσμετρηθεί στους εν λόγω στόχους, και η Επιτροπή σχεδιάζει να προτείνει νομικό ορισμό του υδρογόνου χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών έως το τέλος του έτους. Επιπλέον, τα έργα της αλυσίδας εφοδιασμού υδρογόνου θεωρούνται πλέον στρατηγικού ενδιαφέροντος και, ως εκ τούτου, είναι επιλέξιμα για ταχύτερη αδειοδότηση και άλλα υποστηρικτικά μέτρα, στο πλαίσιο της πράξης για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών. 

Εκτός από το ευνοϊκό κανονιστικό πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει την ανάπτυξη υποδομών υδρογόνου και τις σχετικές επενδύσεις. Ο πρώτος ενωσιακός κατάλογος έργων κοινού και αμοιβαίου ενδιαφέροντος στο πλαίσιο του αναθεωρημένου κανονισμού ΔΕΔ-Ε περιλαμβάνει διάφορους διαδρόμους υδρογόνου που αναμένεται να συνδέσουν τους καταναλωτές με παραγωγούς από ολόκληρη την ΕΕ, καθώς και διεθνώς. Ειδικότερα, ο κατάλογος παρέχει καθεστώς ΕΚΕ σε ένα σύνολο νέων και αναπροσαρμοσμένων αγωγών, 16 μεγάλων ηλεκτρολυτικών κυψελών άνω των 50 MW, καθώς και εγκαταστάσεων αποθήκευσης υδρογόνου και τερματικών σταθμών.

Η Κομισιόν ίδρυσε επίσης την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου για την τόνωση των επενδύσεων σε έργα υδρογόνου και τη διευκόλυνση της δημιουργίας μιας πλήρους αξιακής αλυσίδας υδρογόνου στην Ευρώπη. Η πρώτη εγχώρια δημοπρασία στέφθηκε με επιτυχία και έλαβε 132 προτάσεις, εκ των οποίων επτά επιλέχθηκαν για να λάβουν χρηματοδοτική στήριξη ύψους σχεδόν 720 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Καινοτομίας. Η Επιτροπή σχεδιάζει να δρομολογήσει δεύτερη εγχώρια δημοπρασία έως το τέλος του τρέχοντος έτους και εργάζεται για την ανάπτυξη πιθανών διεθνών πλειστηριασμών σε συνεργασία με τα κράτη μέλη.

Η ευρωπαϊκή βιομηχανία υδρογόνου επενδύει σημαντικά σε νέα έργα. Σήμερα, υπάρχουν 254 έργα ανανεώσιμου υδρογόνου στην ΕΕ, εκ των οποίων 170 βρίσκονται σε λειτουργία και 84 υπό κατασκευή.

Αντιστοιχούν σε σχεδόν 3 GW εγκατεστημένης παραγωγικής ικανότητας. Επιπλέον δυναμικότητα 8 GW αναμένεται να δημοσιοποιηθεί μετά την υλοποίηση των έργων ηλεκτρολυτικών κυψελών που επιλέχθηκαν στην πρώτη πιλοτική δημοπρασία ανανεώσιμου υδρογόνου στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου.

Ωστόσο, σε παγκόσμιο επίπεδο μόνο το 4% των ανακοινωθέντων έργων ανανεώσιμου υδρογόνου και υδρογόνου χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών έχουν λάβει τελική επενδυτική απόφαση, και μόνο το 12 % του δυνητικού εφοδιασμού με καθαρό υδρογόνο που παράγεται έως το 2030 έχει ταυτοποιηθεί ως αγοραστής.

Συνολικά, περίπου 18 δισ. ευρώ έχουν επενδυθεί στην Ευρώπη από τον μηχανισμό ανθεκτικότητας και ανάκαμψης, τα προγράμματα των κρατών μελών και διάφορα περιφερειακά προγράμματα και προγράμματα καινοτομίας για την τόνωση των πρώτων έργων παραγωγής υδρογόνου, τη στήριξη της αλλαγής καυσίμου και την ανάπτυξη υποδομών.

Επιπλέον, η Επιτροπή ενέκρινε κρατικές ενισχύσεις για τέσσερα σημαντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος («ΣΕΚΕΕ») στην αξιακή αλυσίδα υδρογόνου, ύψους 18.9 δισ. ευρώ. Οι επενδύσεις αυτές αναμένεται να αποδεσμεύσουν περίπου 27 δισ. ευρώ σε ιδιωτικές επενδύσεις.

Τα υποστηριζόμενα έργα θα καλύπτουν ολόκληρη την αξιακή αλυσίδα καθαρού υδρογόνου — από την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου και υδρογόνου χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών έως την αποθήκευση, τη μεταφορά και τη διανομή υδρογόνου, και την εφαρμογή υδρογόνου, ιδίως σε βιομηχανικούς τομείς.

Η Επιτροπή στηρίζει επίσης την εμφάνιση και την υλοποίηση αξιακών αλυσίδων που ενσωματώνουν έργα υδρογόνου μέσω της αποστολής καινοτομίας για τις κοιλάδες υδρογόνου, με περίπου 100 κοιλάδες παγκοσμίως να αποτελούν ήδη μέρος της πλατφόρμας των κοιλάδων υδρογόνου, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 50 στην Ευρώπη. Ο αριθμός έχει διπλασιαστεί μετά την έγκριση του σχεδίου REPowerEU τον Μάιο του 2022.