επικαιρότητα

Όπως σημειώνει το ΥΠΕΝ, πρόκειται για κρίσιμες πολιτικές και ρυθμιστικές αποφάσεις για την υλοποίηση του έργου που Κρήτης είναι στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα, την Κύπρο, αλλά και για όλη την Ε.Ε. Και αυτό, καθώς θα συνδέσει την Κύπρο με το ηλεκτρικό σύστημα της Ευρώπης, διευκολύνοντας την ενεργειακή της μετάβαση και ταυτόχρονα θα προωθήσει τον στόχο της Ελλάδας να καταστεί διάδρομος μεταφοράς «καθαρής» ενέργειας.

Η τροπολογία κατατέθηκε από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρο Σκυλακάκη και έρχεται σε συνέχεια του πλαισίου κατανόησης, που υπεγράφη την περασμένη Παρασκευή μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελληνικής Κυβέρνησης, περί αμοιβαίας ανάληψης δεσμεύσεων αναφορικά με το έργο.

Με την τροπολογία:

-Ορίζονται οι αναγκαίες ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβαίνει ο φορέας υλοποίησης του έργου.

-Ορίζονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες θα ενεργοποιηθεί διαφορετικός του υφιστάμενου σήμερα, επιμερισμός του κόστους μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, δηλαδή «ενδεχόμενη καθυστέρηση ή ματαίωση του έργου, οφειλόμενη σε εξωτερικούς παράγοντες εκτός του ελέγχου, της ευθύνης και της υπαιτιότητας του φορέα υλοποίησης και/ή των συμβαλλόμενων με αυτόν προμηθευτών και αναδόχων (γεωπολιτικό ρίσκο)». Προβλέπεται, επίσης, το ποσοστό του 13% που θα αναλάβει το Ελληνικό Δημόσιο στις περιπτώσεις αυτές, που είναι συμπληρωματικό του 37% που η υφιστάμενη απόφαση της ΡΑΑΕΥ, προβλέπει ότι αναλαμβάνονται από τα τέλη χρήσης συστήματος.

-Προβλέπεται πως το συνολικό ποσό ανάκτησης, ο χρόνος ανάκτησής του και η κατ' έτος κατανομή του, ο καθορισμός του ετήσιου προς απόδοση από τον Κρατικό Προϋπολογισμό ποσού με βάση και τις προσαυξήσεις, καθώς και κάθε ειδικότερο σχετικό θέμα καθορίζονται με Κοινή Απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατόπιν σχετικής εισήγησης της ΡΑΑΕΥ, εντός δύο μηνών από την υποβολή της εισήγησης.

Εν τω μεταξύ μια από τις πολλές εκκρεμότητες που υπάρχουν σε ό,τι αφορά τη διασφάλιση των οικονομικών παραμέτρων της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης- Κύπρου αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης ολομέλεια της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων Ενέργεια και Υδάτων. Είναι το επόμενο βήμα μετά την προχθεσινή απόφαση των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της Ελλάδας και της Κύπρου (ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ), με την οποία εγκρίθηκαν οι ανακτήσιμες δαπάνες της περιόδου 2024 -2025 για την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης- Κύπρου.

Με βάση την κοινή απόφαση των δυο Αρχών η οποία έχει ήδη γνωστοποιηθεί και τις πολιτικές ηγεσίες των δύο χωρών, η ΡΑΕΕΥ και ΡΑΕΚ ενέκριναν συνολικές ανακτήσιμες δαπάνες κεφαλαίου ύψους 572 εκατ. ευρώ για τη διετία 2024-2025. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί κατά 37% στην ελληνική πλευρά και 63% στην κυπριακή.

H ΡΑΑΕΥ λαμβάνει μια ρυθμιστική απόφαση που θα προβλέπει ότι οι ανακτήσιμες δαπάνες που αντιστοιχούν στην ελληνική πλευρά είναι περίπου 212 εκατ. ευρώ. Θα πρέπει να ακολουθήσει η έκδοση μιας ακόμη απόφασης που θα προσδιορίζει το ύψος των τελών χρήσης δικτύου που θα επιβαρυνθούν οι Έλληνες καταναλωτές ώστε να ανακτηθούν οι προαναφερόμενες δαπάνες.

Στη λήψη ανάλογων αποφάσεων θα πρέπει να προχωρήσει και η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου και με βάση τα όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής, οι αποφάσεις αυτές θα πρέπει να ληφθούν έως το τέλος Σεπτεμβρίου. Βεβαίως στην περίπτωση της Κύπρου τα πράγματα είναι περισσότερο πολύπλοκα καθώς η κυπριακή κυβέρνηση έχει δεσμευθεί ότι θα επιδοτήσει μέσω του ταμείου των ρύπων τα τέλη χρήσης δικτύου που θα επιβαρυνθούν οι Κύπριοι καταναλωτές με 25 εκατ. ευρώ ετησίως για μια πενταετία έως το 2030 και συνολικά με 125 εκατ. ευρώ. Με δεδομένη δε την απόφαση για την αποδοχή ανακτήσιμων δαπανών συνολικού ύψους 572 εκατ ευρώ για την περίοδο 2024-2025 είναι προφανές ότι το ύψος της επιδότησης δεν αρκεί για την κάλυψη του μέρους που αναλογεί στην κυπριακή πλευρά (περίπου 360 εκατ. ευρώ). Με βάση τα όσα έχουν συμφωνηθεί μέχρι τώρα τα επιπλέον ποσά θα ανακτηθούν από την κυπριακή πλευρά μετά την έναρξη λειτουργίας του έργου.

Εξάλλου ήδη με την απόφαση που ελήφθη την περασμένη Δευτέρα δεν αναγνωρίστηκαν τα 36 από τα 48 εκατ. ευρώ που κατέβαλε ο ΑΔΜΗΕ στο Euroasia για την εξαγορά του έργου. Οι δυο Ρυθμιστικές Αρχές με τη σύμφωνη γνώμη και των κυβερνήσεων δεν έκαναν αποδεκτά τα κόστη για τις μελέτες στο τμήμα Κρήτης- Αττικής και στο Κύπρου - Ισραήλ (12 εκατ. για το καθένα), με το σκεπτικό ότι το πρώτο έργο κατασκευάζεται ήδη και για το δεύτερο δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία κατασκευής. Τα υπόλοιπα 12 εκατ. ευρώ που δεν αναγνωρίστηκαν αφορούσαν επιχειρηματικό ρίσκο του ΑΔΜΗΕ.

Έτσι είναι εξαιρετικά πιθανό ο ΑΔΜΗΕ να ζητήσει την αναθεώρηση της απόφασης αφού προηγουμένως τεκμηριώσει επαρκώς τους λόγους για τους οποίους θεωρεί ότι πρέπει να συμπεριληφθούν στις ανακτήσιμες δαπάνες τα 36 εκατ. που απορρίφθηκαν. Μια τέτοια εξέλιξη είναι πιθανό να προκαλέσει νέα εμπλοκή, ενώ σε εκκρεμότητα παραμένει και το ζήτημα της έγκρισης από τα Κοινοβούλια της Ελλάδας και της Κύπρου για τον επιμερισμό του γεωπολιτικού ρίσκου σε ποσοστό 50%-50% όπως έχει συμφωνηθεί στο πλαίσιο της διακρατικής συμφωνίας.