οικονομία

Την ίδια ώρα εντείνεται η πίεση σε όλους τους εμπλεκόμενους “κρίκους” της αγορας σε μια προσπάθεια η πρωτοβουλία για ανάσχεση ή συγκράτηση τιμών να “αβγατίσει”. Βέβαια, ούτε λόγος για άμεσες μειώσεις ΦΠΑ, καθώς το εν λόγω μέτρο βρίσκεται “εκτός κάδρου”, λόγω της μεγάλης “διαρροής” του συγκεκριμένου φόρου και της εκτίμησης ότι η μείωσή του δε θα περάσει στην κατανάλωση.

Η γεωπολιτική

Παράλληλα, το οικονομικό επιτελείο έχει τα μάτια στραμμένα στις γεωπολιτικές εξελίξεις καθώς διαμορφώνουν τις τιμές ενέργειας, που μετακυλίουν “βάρη” στην παραγωγή. Ήδη, το φυσικό αέριο από τα 23 ευρώ στις αρχές του φετινού καλοκαιριού, έχει “σκαρφαλώσει” στα 50 ευρώ και άνω/MWh, ενώ το πετρέλαιο είναι σταθερά στα 90 δολάρια/βαρέλι, σε υψηλά των τελευταίων μηνών. Τέλος “γρίφος” είναι το πώς θα διαμορφωθεί το ρεύμα, καθώς πέφτουν τίτλοι τέλους στις οριζόντιες ενεργειακές επιδοτήσεις, όπως τις γνωρίζαμε  μέχρι τώρα.

Επιπλέον, ρόλο για τα κόστη παραγωγής στη δεδομένη συγκυρία παίζουν τα επιτόκια, αλλά και το κλίμα.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η ανάλυση της Τραπέζης Πειραιώς για την πορεία τιμών των αγροτικών προϊόντων για το Σεπτέμβριο υπάρχουν αβεβαιότητες, αν και ο Δείκτης Αγροτικών Προϊόντων, που αποτελείται από μια ομάδα προϊόντων (μελλοντικά συμβόλαια σε σιτάρι, καλαμπόκι, σόγια, καφές, ζάχαρη, κακάο και βαμβάκι) έχει, σε μηνιαία βάση, μια μικρή αποκλιμάκωση της τάξης του 3,56%. Σε ετήσια βάση η μείωση είναι της τάξης του 16.07%. Σε σύγκριση, όμως, με τα επίπεδα του Δείκτη πριν τρία χρόνια η άνοδος είναι της τάξης του 34,05%, δείγμα ότι πλέον οι τιμές έχουν κατοχυρώσει υψηλά επίπεδα.

“Το κλίμα στις αγορές επιβαρύνθηκε περαιτέρω και από τις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών ΕΚΤ και Fed, με το μήνυμα της διατήρησης των επιτοκίων σε υψηλά επίπεδα για μεγαλύτερο από το αναμενόμενο χρονικό διάστημα, να παραμένει στο επίκεντρο. Ταυτόχρονα, σημαντική ενίσχυση κατέγραψαν οι ομολογιακές αποδόσεις της 10ετίας και της 2ετίας των ΗΠΑ, φτάνοντας το 4,61% και 5,14% αντίστοιχα όπως και το δολάριο, επηρεάζοντας, αρνητικά, αξίες που αποτυπώνονται σε δολαριακούς όρους, ενώ εξαίρεση αποτέλεσε η τιμή του πετρελαίου, η οποία ενισχύθηκε, καθώς τα αποθέματα στις ΗΠΑ υποχώρησαν στο χαμηλότερο επίπεδο από την αρχή του χρόνου, ενώ, παράλληλα, η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία επιμήκυναν τη σφιχτή πετρελαϊκή παραγωγή μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.

Το ζοφερό κλίμα στις μετοχικές αγορές επηρέασε αρνητικά και τον δείκτη των αγροτικών προϊόντων, με τις σημαντικότερες επιβαρύνσεις να καταγράφονται στην τιμή του σιταριού, της σόγιας και του ρυζιού” αναφέρει η Τράπεζα Πειραιώς και σημειώνει ότι “σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του NationalOceanic and Atmospheric Administration (ΝΟΑΑ), οι συνθήκες του El-Ninio διατηρούνται και αναμένεται να ενισχυθούν με πιθανότητα μεγαλύτερη του 95% κατά το διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου 2024, όμως ο αρνητικός αντίκτυπος στις καλλιέργειες αναμένεται να είναι ηπιότερος από το αντίστοιχο El-Ninio του 2015-2016. Για το σιτάρι, ο συνδυασμός των ρωσικών εξαγωγών και η απρόσκοπτη χρήση διόδων μεταφοράς, αναμένεται να επιβαρύνουν πτωτικά την τιμή του. Η βελτίωση των καιρικών συνθηκών, ευνοώντας τη βραζιλιάνικη παραγωγή ζάχαρης, πιθανά να μετριάσει την ανοδική πίεση στην τιμή της. Για το καλαμπόκι, η μείωση των εισαγωγών από την Κίνα, ως ανάχωμα ευρύτερων γεωπολιτικών-εμπορικών θεμάτων και η ενίσχυση του δολαρίου, πιθανά να περιορίσουν την ζήτησή του, θέτοντας σε πτωτική τροχιά την τιμή του. Η περιορισμένη κινεζική ζήτηση για βαμβάκι και η πιθανότητα επιβράδυνσης της παγκόσμιας ανάπτυξης αναμένεται να έχουν αρνητική επίδραση στην τιμή του. Παρά την πτωτική πίεση στην τιμή της σόγιας, οι αναλυτές εκτιμούν ότι η χαμηλότερη παραγωγή δύναται να έχει θετική επίδραση στην τιμή της. Για το ρύζι, οι βελτιούμενες καιρικές συνθήκες συγκομιδής και η χαλάρωση των ινδικών εξαγωγών ρυζιού αναμένεται να έχουν αρνητική επίδραση στην τιμή του.”

Το ελαιόλαδο

Να σημειωθεί ότι σε σχέση με το ελαιόλαδο, που αποτελεί ένα προϊόν ιδιαίτερου ενδιαφέροντος η εικόνα στην εκκίνηση της συγκομιδής, παραπέμπει σε μια σχετική μείωση. Συγκεκριμένα, οι δημοπρασίες κινούνται περίπου στα 7,50 ευρώ και άνω, περίπου 1 ευρώ χαμηλότερα από πριν. Βέβαια, όπως σημειώνουν παράγοντες της αγοράς, τάση για τις τιμές θα διαμορφωθεί τον επόμενο μήνα, με την ύπαρξη πολλών “φρέσκων” ποσοτήτων, μια και τώρα η διακίνηση αφορά, κυρίως, περσινή παραγωγή.

Οι ανατιμήσεις το 9μηνο

Παρά το διεθνές κλίμα αυτό, πάντως, με διψήφιο ρυθμό 10,4% έτρεξαν οι ανατιμήσεις στα προϊόντα ευρείας κατανάλωσης που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ στο εννεάμηνο του έτους, σύμφωνα με έρευνα της εταιρίας Nielsen IQ. Το ίδιο διάστημα, ο τζίρος του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων αυξήθηκε κατά +9,2% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή χρονική περίοδο.

Όπως αναφέρει η έρευνα στα ταχυκίνητα καταναλωτικά προϊόντα (FMCGs) καταγράφεται παρόμοια αυξητική τάση, στο +9,5%, με την ανάπτυξη ωστόσο να είναι καθαρά πληθωριστική, καθώς οι όγκοι πωλήσεων μειώθηκαν έστω και κατά 0,8%.

Μάλιστα σημειώνεται ότι  σε σχέση με τον δείκτη τιμών καταναλωτή, ο οποίος για την ίδια χρονική περίοδο βρίσκεται στο +3,6%, η αύξηση της μέσης τιμής για τα FMCGs είναι πολλαπλάσια υψηλότερη, στο +10,4%.  Στις επιμέρους κατηγορίες, το διάστημα Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου οι ανατιμήσεις στα Τρόφιμα & Ποτά άγγιξαν το 10,9%, οδηγώντας σε μείωση των πωλήσεων σε όγκο κατά 1,5%. Αντίθετα, οι πιο περιορισμένες αυξήσεις τιμών (+4,3%) στις κατηγορίες Προσωπικής Υγιεινής και Ομορφιάς είχε ως αποτέλεσμα την άνοδο των πωλούμενων όγκων κατά 4,5%.

Η “μειωμένη τιμή”

Στο “χάρτη” αυτό εγγράφεται η πρωτοβουλία για τη “μειωμένη τιμή”, όπου πέραν των τροφίμων, συμμετέχουν παράλληλα, 46 προϊόντα προσωπικής υγιεινής, 25 προϊόντα καθαριότητας και οικιακής φροντίδας καθώς και 9 προϊόντα της κατηγορίας “βρεφικά και παιδικά είδη”.   Σημειώνεται πως για τα συγκεκριμένα προϊόντα οι εταιρείες που τα παράγουν, δεσμεύονται εγγράφως προς το υπουργείο Ανάπτυξης για διατήρηση των μειώσεων τιμών τουλάχιστον κατά 5%, για χρονικό διάστημα κατ΄ ελάχιστον 6 μηνών. Στα ράφια και τα ψυγεία των σούπερ μάρκετ, φέρουν το ειδικό ταμπελάκι που έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο της εφαρμογής του μέτρου, προκειμένου οι καταναλωτές να μπορούν να τα ξεχωρίζουν κατά τη διάρκεια των αγορών τους.

Σημειώνεται πως για τα συγκεκριμένα προϊόντα οι εταιρείες που τα παράγουν, δεσμεύονται εγγράφως προς το υπουργείο Ανάπτυξης για διατήρηση των μειώσεων τιμών τουλάχιστον κατά 5%, για χρονικό διάστημα κατ΄ ελάχιστον 6 μηνών. Στα ράφια και τα ψυγεία των σούπερ μάρκετ, φέρουν το ειδικό ταμπελάκι που έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο της εφαρμογής του μέτρου, προκειμένου οι καταναλωτές να μπορούν να τα ξεχωρίζουν κατά τη διάρκεια των αγορών τους.  Σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης οι μειώσεις από πλευράς των εταιρειών ξεκινούν από 5% και φτάνουν έως και 23%. Σημειώνεται ότι οι εταιρείες έχουν περιθώριο να συμμετάσχουν στο μέτρο έως τις 30 Νοεμβρίου 2023.

Με βάση τα ίδια επίσημα στοιχεία οι εταιρείες που συμμετέχουν στο μέτρο είναι οι εξής: Όλυμπος, Γιώτης, Βιολάντα, Μύλοι Λούλη, ΤΡΙΚΚΗ, NumilHellas, Παλίρροια-Σουλιώτης, Χαλβατζής Μακεδονική, Καραμολέγκος, MULTI FOAM, EURICOM, MELINDA, ARLA, ΜΑΝΔΡΕΚΑΣ, FLOS, ΝΙΚΑΣ, ΔΕΛΤΑ, Procter & Gamble.

Ενδεικτικά, αξίζει να σημειωθεί ότι π.χ. στη λίστα με τις μειώσεις, σε σχέση με γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα, όπου οι ανατιμήσεις τον τελευταίο 1,5 χρόνο, ήταν διψήφιες, υπάρχουν 14 κωδικοί γάλακτος, με μέση μείωση κατά 6%, 13 κωδικοί στο γιαούρτι με μέση μείωση επίσης 6% αλλά και 13 κωδικοί στο τυρί.