επικαιρότητα

Από τις 20 Αυγούστου 2024 που πρωτοεμφανίσθηκε η νόσος έως και σήμερα, έχουν θανατωθεί περισσότερα από 275.000 αιγοπρόβατα, αφήνοντας πίσω τους μια αλυσίδα απωλειών για παραγωγούς και καταναλωτές.

«Ωστόσο, η επιλογή του εμβολιασμού δεν αποτελεί ούτε επιστημονικά τεκμηριωμένη, ούτε εμπορικά βιώσιμη λύση» δηλώνουν στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων στελέχη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων υποστηρίζοντας ότι αντιθέτως «εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους που απειλούν την εξαγωγική ναυαρχίδα της χώρας: τη φέτα ΠΟΠ, αλλά και το σύνολο της αιγοπροβατοτροφίας».

Και συνεχίζουν «σε καμία χώρα της Ε.Ε. δεν έχει εφαρμοστεί εμβολιασμός για την ευλογιά. Γιατί, λοιπόν, να γίνει η Ελλάδα το "πειραματόζωο"; Η απάντηση είναι σαφής: δεν πρέπει. Το ρίσκο είναι δυσανάλογα μεγαλύτερο από το όφελος. Ο εμβολιασμός θα ήταν μια βεβιασμένη πολιτική επιλογή με τεράστιο κόστος για τους κτηνοτρόφους, την οικονομία και τη διεθνή εικόνα της χώρας».

Σύμφωνα με τα ίδια άτομα, «η μάχη κατά της ευλογιάς απαιτεί ψυχραιμία, επιστημονική τεκμηρίωση και στρατηγική διορατικότητα. Ο εμβολιασμός δεν είναι λύση· είναι παγίδα. Η Ελλάδα δεν πρέπει να θυσιάσει τη φέτα και την κτηνοτροφία της σε ένα αμφίβολο πείραμα. Ο μόνος ασφαλής δρόμος είναι η συνέχιση της στρατηγικής εκρίζωσης, με αυστηρή τήρηση των μέτρων και αποφασιστική στήριξη των παραγωγών».

«Δεν υπάρχει εμβόλιο στη Ευρώπη»

Την ίδια άποψη ενστερνίζεται και ο Διευθυντής του Εργαστηρίου Ζωικής Παραγωγής & Προστασίας Περιβάλλοντος του Τμήματος Κτηνιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας, Γεώργιος Αρσένου.

Μιλώντας στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ανέφερε πως «για την Ευρώπη εμβόλιο δεν υπάρχει. Υπάρχουν κάποια εμβόλια σε χώρες, όπου η νόσος είναι ενδημική. Όμως αυτά δεν έχουν λάβει καμία έγκριση από την από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA). «Αρα λοιπόν, για την Ευρώπη αυτά τα εμβόλια δεν υπάρχουν».

Και πρόσθεσε ότι «κανένα από αυτά δεν έχει περάσει ενδελεχή έλεγχο μέσω συντονισμένων και εγκεκριμένων πειραμάτων, όπως προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, για να πιστοποιηθεί η ασφάλεια, η αξιοπιστία τους, αλλά και οι επιπτώσεις τους στα ζώα».

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Τουρκίας. Η γειτονική χώρα εφαρμόζει εμβολιασμούς εδώ και πάνω από 10 χρόνια, ωστόσο χωρίς αποτέλεσμα. Η ευλογιά παραμένει ενδημική, με μόνιμες ζημιές στην κτηνοτροφία της.

Ποιους βαραίνει η ευθύνη

Αναφορικά με τα μέτρα βιοασφάλειας ο κ. Αρσένου σημείωσε ότι αυτά δεν εφαρμόζονται από αυτούς που είναι οι άμεσα εμπλεκόμενοι με τις εκτροφές και τα ζώα.

«Το σημαντικότερο μερίδιο της ευθύνης το έχουν οι κτηνοτρόφοι και οι ειδικοί, διότι είναι ανθρωπογενής η μετάδοση από τα ζώα και από τους ανθρώπους που μεταφέρουν τα ζώα. Δεν υπάρχει ιχνηλάτηση για το ποιος μπαίνει και ποιος βγαίνει από τις εκτροφές» είπε μεταξύ άλλων.

«Αμεσο πλήγμα στις εξαγωγές φέτας και απώλεια του καθεστώτος "ελεύθερης χώρας από ευλογιά"».

Τα στελέχη του ΥΠΑΑΤ μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ υπογραμμίζουν ότι ενδεχόμενο εμβολιασμού στο ζωικό κεφάλαιο της χώρας, θα θέσει σε άμεσο κίνδυνο της εξαγωγές φέτας, ενός προϊόντος ΠΟΠ, με αξία 1 δισ. ευρώ ετησίως, σε αγορές-κλειδιά. Μόνο για το 2024, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι εξαγωγές ανήλθαν σε 785 εκατ. ευρώ.

Ήδη η Σερβία έχει απαγορεύσει την εισαγωγή αιγοπροβατοτροφικών προϊόντων από την Ελλάδα λόγω της επιζωοτίας. «Με τον εμβολιασμό, χώρες που δεν αναγνωρίζουν την αρχή της "περιφερειοποίησης" θα κλείσουν την "πόρτα" στα ελληνικά προϊόντα» επισημαίνουν.

Σε καθεστώς «καθαρής χώρας» η Ελλάδα

Η χώρα μας, μέχρι σήμερα, παραμένει σε καθεστώς «καθαρής χώρας». Ο εμβολιασμός σύμφωνα με τα ίδια στελέχη «θα ανατρέψει αυτή την ισορροπία, οδηγώντας σε αυστηρούς περιορισμούς στις εξαγωγές. Η αποκατάσταση του "ελεύθερου" καθεστώτος απαιτεί 8-10 χρόνια, διάστημα που καμία οικονομία δεν μπορεί να αντέξει».

Πέρα από την αμφισβητούμενη αποτελεσματικότητα ενός εμβολίου, έχει διαπιστωθεί και η απουσία ενός τεστ διαφοροποίησης (DIVA). Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει ένα αξιόπιστο τεστ μέσου του οποίου θα είναι διακριτό αν ένα ζώο έχει αντισώματα λόγω νόσησης ή λόγω εμβολιασμού. Αυτό σημαίνει ότι κάθε θετικό δείγμα θα οδηγεί σε σφαγή ολόκληρου κοπαδιού, ακόμα κι αν τα ζώα είναι εμβολιασμένα.

Επίσης, σημείωσαν ότι το εμβόλιο δεν υποκαθιστά τα μέτρα εκρίζωσης και οι θανατώσεις, οι απολυμάνεις, οι περιορισμοί μετακινήσεων, οι δειγματοληψίες και οι εργαστηριακοί έλεγχοι παραμένουν αναπόφευκτα. «Ο εμβολιασμός απλώς προσθέτει γραφειοκρατία και σύγχυση, χωρίς να αναιρεί την υφιστάμενη στρατηγική» λένε σχετικά.

Τέλος, για να θεωρηθεί αποτελεσματικός, ο εμβολιασμός θα έπρεπε να καλύψει τουλάχιστον το 75% του πληθυσμού αιγοπροβάτων. Αυτό σημαίνει εκατομμύρια δόσεις, τεράστιο κόστος και επιπλέον ανθρώπινους πόρους που δεν υπάρχουν.

Οικονομικές απώλειες

Μπροστά στον κίνδυνο ολοκληρωτικής καταστροφής βρίσκονται οι κτηνοτρόφοι, με τα ζώα τους να οδηγούνται σε σφαγή και με το οικονομικό αδιέξοδο να επιτείνεται τόσο από την καθυστέρηση στις αποζημιώσεις όσο και το μεγάλο κόστος ανασύστασης κοπαδιών.

Ειδικότερα, οι αποζημιώσεις που προβλέπονται κυμαίνονται από 80 έως 150 ευρώ ανά ζώο, ανάλογα με τη ράτσα και την ηλικία, ενώ η αγορά νέων ζώων μπορεί να φτάνει έως και τα 300 ευρώ το κεφάλι.

Η διαφορά αυτή αφήνει τους κτηνοτρόφους εκτεθειμένους καθώς η πλειοψηφία δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο κόστος αυτό, οδηγώντας τους σε οικονομική ασφυξία. Επιπλέον, όπως ήδη έχουν επισημάνει οι κτηνοτρόφοι, οι καθυστερήσεις στις πληρωμές – που καλύπτουν το 60% των απωλειών, φτάνοντας μελλοντικά στο 80% – δεν προσφέρουν καμία άμεση ανακούφιση.

Παράλληλα, οι καθυστερήσεις στους ελέγχους και οι υποστελεχωμένες κτηνιατρικές υπηρεσίες αφήνουν περιθώρια ανεξέλεγκτης εξάπλωσης της νόσου.

Καταγγελίες μιλούν για σπασμωδικούς ελέγχους και καθυστερήσεις ακόμη και στις αποτεφρώσεις των ζώων, γεγονός που ενισχύει τον κίνδυνο περαιτέρω διάδοσης.

Η αγωνία των κτηνοτρόφων αποτυπώνεται και στις κινητοποιήσεις που σημειώθηκαν στην Ελασσόνα, όπου αγροτικοί σύλλογοι κατηγόρησαν την κυβέρνηση για έλλειψη ουσιαστικών μέτρων και υποστήριξης. Ζητούν αποζημίωση στο 100% της ζημιάς, προσλήψεις μόνιμων κτηνιάτρων και πλήρη κάλυψη του κόστους ανασύστασης των εκμεταλλεύσεων.

Πεδίο αντιπαράθεσης έχει μετατραπεί το αίτημα, το οποίο υποστηρίζει ο Σύνδεσμος Ελληνικής Κτηνοτροφίας, για στοχευμένους εμβολιασμούς των αιγοπροβάτων.