επικαιρότητα

Μουσική, μυρωδιές και αποκριάτικη παράδοση πλημμύρισαν την πλατεία Μοναστηρακίου και τους γύρω δρόμους. Σουβλάκι, κοκορέτσι, αρνί και κοντοσούβλι είχαν την τιμητική τους. Μάλιστα στη Βαρβάκειο σχηματίστηκαν  ουρές από κόσμο που περίμενε να συμμετάσχει στο μεγάλο φαγοπότι.

Τα τηλέφωνα στα ψητοπωλεία είχαν πάρει «φωτιά», ενώ οι ιδιοκτήτες προσπαθούσαν να μείνουν ικανοποιημένοι και να αποφευχθούν τα προβλήματα.

Την τιμητική τους είχαν  περισσότερο το αρνί και το κοκορέτσι.

Πρωτοβουλία για την Τσικνοπέμπτη πήρε και ο Δήμος Πειραιά με τις ψησταριές να στήνονται στο λιμάνι, ενώ το παρών έδωσε και ο δήμαρχος Γιάννης Μώραλης.

Το έθιμο των κορδελατών αναβίωσε στην Ερμού με χορούς και τραγούδια.

Με άρωμα Κυκλάδων και λαογραφικά στοιχεία από την νησιωτική παράδοση της χώρας το έθιμο των «Κορδελάτων» είναι μοναδικό στον ελλαδικό χώρο. Η δεύτερη ονομασία  «Λεβέντες», αποδίδεται στους πειρατές. Η φορεσιά τους αποτελείται από φουστανέλα λευκή φτιαγμένη από «γύρο» (στρωσίδι κρεβατιού), αντίστοιχο καλσόν, λευκό πουκάμισο, γιλέκο, τη ζώνη, το φέσι, τη γραβάτα που φέρει στολίδια και φυσικά τις κορδέλες που στολίζουν το γιλέκο και τη φουστανέλα.

Οι άντρες ντύνονται με δεκάδες κρεμασμένες πολύχρωμες κορδέλες και μαντήλια και δημιουργούν ένα περιπλανώμενο θίασο. Ο αρχηγός τους ο μπαϊρακτάρης, συνήθως ένας ηλικιωμένος άντρας κρατά το λάβαρο της αποκριάς που απεικονίζει τον Μάρκο Μπότσαρη.

Υπάρχουν και παραλλαγές στο έθιμο όπου ο θίασος συνοδευόμενος από βιολιά και άλλους μοσκάρους (αρκούδα, Γύφτο, γριά, τσολιάδες, κατσίβελοι) γλεντάει στην πλατεία του χωριού.

Η λέξη «Τσικνοπέμπτη» προέρχεται όπως είναι προφανές από την λέξη «τσίκνα», όπως αποκαλείται η μυρωδιά του ψημένου κρέατος. Επίσης έχει καθιερωθεί αυτή την μέρα να κυριαρχεί το κόκκινο χρώμα, είτε έχει να κάνει με το κρέας, είτε με το κρασί, για να θυμίζει το Πάσχα και την χαρά της Αναστάσεως.

Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας του Τριωδίου σταματάει η τακτική νηστεία της Τετάρτης και της Παρασκευής, σε αντίθεση με την δεύτερη εβδομάδα κατά την οποία ισχύει η νηστεία. Επομένως η «Τσικνοπέμπτη» παραδοσιακά λογίζεται ως εορτάσιμη ημέρα και το τραπέζι της χαρακτηρίζεται γιορτινό αφού έρχεται μετά από νηστεία και την επομένη είναι πάλι νηστεία.

Ο λόγος που γίνεται ημέρα Πέμπτη

Ο λόγος που έχει καθιερωθεί αυτή η γιορτή να γίνεται ημέρα Πέμπτη είναι πως η ορθόδοξη εκκλησία θεωρεί σημαντικές τις νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής, οπότε και έγινε επιλογή της ενδιάμεσης ημέρας από την Τετάρτη και την Παρασκευή, δηλαδή την Πέμπτη.

Τα έθιμα ανά την Ελλάδα

Πέρα από το καθιερωμένο ψήσιμο κρεάτων, κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τα δικά της ήθη και έθιμα για την Τσικνοπέμπτη.

Σύμφωνα με τη λαογραφία την ημέρα της Τσικνοπέμπτης στη Θήβα αρχίζει ο «βλάχικος γάμος» που ξεκινά με το προξενιό δύο νέων, συνεχίζει με το γάμο και τελειώνει την Καθαρή Δευτέρα με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων. Όλες αυτές οι διαδικασίες είναι γεμάτες από σατυρική αθυροστομία, κέφι, γλέντι και χορό.

Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί ο εορτασμός της στην Πάτρα κατά τη διάρκεια του Πατρινού καρναβαλιού, όπου εκατοντάδες Πατρινοί από το μεσημέρι της Τσικνοπέμπτης στήνουν ψησταριές σε κάθε σημείο της πόλης, ακόμα και έξω από τα καταστήματά τους. Τοπικά δρώμενα «ο γάμος της Γιαννούλας της κουλουρούς» και «τα Τριτάκεια του Λάζαρη». Το επίκεντρο των εκδηλώσεων είναι η Άνω Πόλη, η παλιά συνοικία Τάσι και κυρίως η πλατεία 25ης Μαρτίου και οι δρόμοι γύρω από αυτή. Λαϊκά και καρναβαλικά δρώμενα, μουσικές κομπανίες συμπληρώνουν τη βραδιά της άφθονης κατανάλωσης ψητού κρέατος και οινοποσίας.

Στην παλαιά πόλη της Κέρκυρας τελούνται τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσα ή πετεγόλια ή πετέγολα. Η πετεγολέτσα, το πετεγουλιό όπως το λένε οι Κερκυραίοι, δεν είναι άλλο από το γνωστότατο κουτσομπολιό και αποτελεί μέρος του Κερκυραϊκού Καρναβαλιού. Είναι θεατρικό είδος που μοιάζει πάρα πολύ με την κομεντία ντελ άρτε. Τα πετεγολέτσα πραγματοποιούνται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης στις κεντρικές πλατείες ή τα στενά δρομάκια των διαφόρων χωριών της Κέρκυρας, με αποκορύφωμα τα πετεγολέτσα που παίζονται στην Πίνια που είναι το κέντρο της παλιάς πόλης, κοντά στην τοποθεσία «Κουκουνάρα».

Στη Βόρεια Ελλάδα

Στην Κοζάνη την Τσικνοπέμπτη γίνεται η επίσημη έναρξη της αποκριάς στην κεντρική πλατεία ενώ ανάβει και ο πρώτος φανός σε μία από τις γειτονιές της πόλης. Ο φανός αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Κοζανίτικης αποκριάτικης παράδοσης. Πρόκειται για εορταστική πυρά σε κεντρικά σταυροδρόμια και γειτονιές της Κοζάνης όπου οι συμμετέχοντες χορεύουν γύρω της με τη συνοδεία τοπικού κρασιού και Κοζανίτικου κιχιού.

Στην κεντρική πλατεία της Ξάνθης πραγματοποιούνται εκδηλώσεις όπως η «Βραδιά Παραδοσιακών Γεύσεων», όπου οι Λαογραφικοί Σύλλογοι της πόλης προσφέρουν εδέσματα, χορό και μουσική από διάφορες περιοχές της Ελλάδας.

Στο Ξινό Νερό Φλώρινας την Τσικνοπέμπτη γίνεται χορός μασκέ με ορχήστρα και παραδοσιακή μουσική.

Στις αλάνες των Σερρών ανάβονται μεγάλες φωτιές, στις οποίες αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους. Τέλος κάποιος από την παρέα με χιούμορ αναλαμβάνει τα «προξενιά», ανακατεύοντας ταυτόχρονα τα κάρβουνα με ένα ξύλο.